Separatory powietrza i zanieczyszczeń c.o.

Zakłócenia w pracy urządzeń grzewczych c.o. w dużej mierze pochodzą od pojawienia się powietrza oraz zanieczyszczeń w różnych elementach instalacji. Jest to proces niechciany ale naturalny i zależny od wielu czynników. Dlatego aby zapobiec ewentualnemu pojawieniu się powietrza stosuje się separatory.

Separatory powietrza

Instalacje c.o., w których woda jest czynnikiem grzewczym, aby prawidłowo działały wymagają odpowietrzenia. Woda z sieci miejskiej zawiera w sobie duże ilości rozpuszczonych gazów, przede wszystkim: wodór, tlen i dwutlenek węgla. W procesie ogrzewania wody oraz wzrostu jej ciśnienia, gazy te zostają uwolnione z wody i zaczynają zbierać się w różnych częściach instalacji. Zaniedbanie procesu odpowietrzania z czasem doprowadza do powstawania roztworów o odczynie zasadowym lub kwasowym powodujących zjawisko korozji oraz zarastania instalacji osadami wapiennymi.

Innym powodem zbierania się powietrza jest budowa instalacji z różnych materiałów tj. stali, mosiądzu, miedzi, aluminium itp. Na styku różnych materiałów dochodzi do tworzenia się mikroogniw, powodując powstawanie gazów. Dlatego w instalacjach grzewczych nie należy stosować złączek i rur stalowych ocynkowanych. Na przykład, w instalacjach, w których zastosowano grzejniki aluminiowe często dochodzi do ich zapowietrzania się, zwłaszcza tych zlokalizowanych blisko kotła. Spowodowane jest to powstawaniem wodoru, który jest wynikiem reakcji chemicznej zachodzącym pomiędzy miedzią (z której wykonane są elementy sieci) a aluminium.

Najsilniejsze przenikanie powietrza do instalacji odbywa się w rurach polietylenowych i polibutylenowych. Spowodowane jest to strukturą materiałów, z których są zbudowane. Sieć wiązań polietylenu jest na tyle gęsta, żeby zatrzymać wodę wewnątrz rury ale nie na tyle by nie przepuszczać powietrza. Dlatego do budowy instalacji należy stosować rury wielowarstwowe PE-X lub o podwyższonej wytrzymałości na temperaturę PE-RT, zawierających wkład aluminiowy lub miedziany.

Odpowietrzenie instalacji

Instalacje centralnego ogrzewania powinny posiadać elementy umożliwiające usuwanie powietrza w czasie eksploatacji i napełniania. Odpowietrzenie może odbywać się ręcznie lub automatycznie. Automatyczne separatory powietrza pozwalają na usunięcie z instalacji przewodów oraz naczyń odpowietrzających, gwarantując prawidłowe działanie całej sieci. Montuje się je przy kotłach, w pionach oraz miejscach, gdzie istnieje możliwość gromadzenia się powietrza, skąd mogą powstawać problemy z jego odprowadzeniem.

Zasada działania separatora powietrza

Separator powietrza posiada komorę, w której znajduje się pływak wykonany z tworzywa sztucznego. Pływak położony jest poprzecznie do kierunku przepływu czynnika. Powoduje to zmniejszenie szybkości przepływu wody, co ułatwia odseparowanie i usunięcie powietrza z instalacji, a także zabezpiecza przed ewentualnym zalaniem. Jeżeli w układzie ilość powietrza jest niewielka, separator jest zamknięty, a gdy powietrze zaczyna gromadzić się w separatorze napierając na pływak, wówczas zawór otwiera się pozwalając wydostać się nadmiarowi gazów.

Separatory zanieczyszczeń

Zanieczyszczenia występujące w instalacji centralnego ogrzewania mogą zakłócać działanie automatycznych separatorów powietrza, termostatów, elementów równoważących, obniżyć sprawność elementów grzejnych oraz wymienników ciepła, a nawet uszkodzić pompę ciepła i kocioł. Dlatego warto zadbać o jakość wody wprowadzanej do obiegu instalacji. Aby zadbać o ochronę takiej instalacji warto zaimplementować do niej separatory zanieczyszczeń.

Rodzaje separatorów i zasada działania

Najpopularniejszym rozwiązaniem usuwania z czynnika niepożądanych elementów w instalacjach c.o. są filtry siatkowe. Parametrem charakteryzującym takie filtry jest średnica oczka siatki (pojemność filtracyjna). Filtry te są mało dokładne ze względu na to, że nie są w stanie odseparować cząstek piasku i rdzy. W instalacji o wysokiej sprawności stosuje się separatory zanieczyszczeń wyposażonych w elementy magnetyczne. Separacja możliwa jest na dwa sposoby:

• grawitacyjnie - zanieczyszczenia zbierane są w komorze zbiorczej przez zmniejszenie prędkości przepływu czynnika.
• siły odśrodkowej - konstrukcja separatora wymusza ruch wirowy czynnika, gdzie zanieczyszczenia kierowane są na ścianki, skąd opadają grawitacyjnie.

Oczyszczanie zbiornika separatora z zanieczyszczeń może odbywać się nawet w czasie jego działania otwierając zawór spustowy.

Separatory zanieczyszczeń występują w dwóch wersjach:

• mosiężnej - montowany w pozycji pionowej z zaworem spustowym skierowany ku dołowi, wyposażony w przyłącze stałe,
• chromowanej - informacja o kierunku przepływu medium znajduje się na korpusie, wyposażony jest w przyłącze ruchome do łatwego montażu.

Separatory montowane są na powrocie przed kotłem, tak by wyłapywać ewentualne zanieczyszczenia, które mogłyby uszkodzić pompy i kocioł. Elementy filtrujące wymagają okresowej konserwacji, dlatego zaleca się montaż separatorów między dwoma zaworami odcinania.